همانطور که میدانید برای چاپ کتاب و اعتبار بخشیدن به آن میبایست برای کسب مجوزهای چاپ اقدام نموده و پس از دریافت تمامی مجوزها شما مجاز به چاپ کتاب خود و فروش آن در بازار کتاب میباشید. اما آیا شما از مجوزهای لازم برای چاپ کتاب خود اطلاعی دارید و میدانید شرایط کسب این مجوزها به چه صورت است؟ بهتر است تا بدانید دریافت شماره استاندارد بینالمللی کتاب از خانه کتاب اولین گام برای دریافت سایر مجوزهای مورد نیاز چاپ کتاب از سایر نهادها میباشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد شابک و مراحل اخذ شابک از خانه کتاب توجه شما را به ادامه مطالعه مقاله امروز جلب مینماییم.
شابک کتاب چیست؟
شابک به انگلیسی ISBN مخفف عبارت انگلیسی (International Standard Book Number) که به اختصار به آن شماره استاندارد بین المللی کتاب گفته میشود به عنوان اولین مجوز رسمی برای چاپ کتاب شناخته میشود. این کد شامل یک شماره 13 رقمی منحصر به فرد برای هر کتاب و نویسنده آن است که در بازار کتاب این کتاب با این کد شناسایی و قابل جستجو و پیگیری است. عامل صدور این مجوز خانه کتاب بوده و تاریخچه استفاده از شابک به شرح زیر میباشد:
تاریخچه دریافت شابک
تاریخچه شماره استاندارد بینالمللی کتاب به فروشگاه کتاب فروشی «اسمیت و پسران » باز میگردد. آنها که برای تهیه و سفارش کتاب و انبارگردانی آن از سیستمهای کامپیوتری استفاده میکردند به اهمیت وجود يک سيستم ماشينی موثر و یک شماره واحد و آسان برای ردیابی و جستوجوی كتابهای منتشر شده پی برده و به همین دلیل شماره استاندارد کتاب در سال 1967 میلادی توسط اسمیت ایجاد شد. پس از آن و پس از برگزاری کنفرانسهای متعدد میان صنوف کتابداران كشورهای اروپایی و آمریکایی استاندارد شماره 2108 ایزو تدوین و بر اساس این استاندارد، اصول و روش شمارهگذاری استاندارد بين المللی كتاب تعريف شد و استفاده از شماره شابک برای کتابها در سطح بين المللی رواج پیدا نمود.
سازمان جهانی شابک یک سازمان بين المللی است که وظیفه آن انجام و پياده كردن اصول شابک و شمارهگذاری است که مقر این سازمان در کشور انگلیس و شهر لندن میباشد. این سازمان در هر كشور دارای یک نمايندگی در سطح ملی و در مواردی منطقهای برای شمارهگذاری كتابها میباشد. شماره شناسایی کتابها در ابتدا دارای ۹ رقم بوده که پس از آن توسط سازمان بینالمللی استانداردسازی به ده رقم و سپس به سیزده رقم افزایش یافت و اکنون این شماره 13 رقمی در سطح بینالملل کاربرد جهانی دارد.
شابک در ایران
با توجه به گسترش صنعت چاپ و نشر کتاب ضرورت وجود شابک برای هر کتاب در ایران احساس شد و در نتیجه در سال 1372 هجری شمسی معاونت امور فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به عنوان متولي كار نشر اقدام به اخذ نمايندگي از موسسه جهاني نمود. در نظام شمارهگذاری بینالمللی کتاب شماره 964 برای کشور ایران تعیین شد و استفاده از شماره شابک در سال 1375 بر اساس مصوبه هیات وزیران توسط ناشرین اجباری شد و از آن تاریخ تاکنون اخذ شابک از خانه کتاب به عنوان یکی از مجوزهای لازم برای چاپ کتاب تبدیل گشت.
ارقام تشکیل دهنده ساختار شابک معرف چه چیزی هستند؟
همان طور که گفتیم شابک کدی 13 رقمی است که از 5 بخش تشکیل شده است:
- پیشوند سه رقمی ابتدایی معرف نام کشور است.
- به سه رقم بعدی کد «شناسه گروه ثبتی» گفته میشود.
- سه رقم بعدی معرف ناشر کتاب میباشند.
- سه رقم بعدی ویراست کتاب را مشخص می کند.
- رقم آخر یک عدد کنترل برای تشخیص صحت شابک مورد نظر میباشد.
مزایای استفاده از شابک
- سهولت جستجوی کتاب بدون دانستن نام کتاب، نویسنده و ناشر کتاب.
- آسانتر شدن فرآیند انبارگردانی، فروش و توزیع کتاب.
- سهولت کنترل موجودی کتابها در انبار و ارزیابی دقیق و سریع آمار تولید و فروش در مراکز توزیع و فروش کتاب.
- آسان نمودن فرآیند گردش امانت کتاب در کتابخانهها.
- جستوجو و سفارش دقیق یک کتاب خاص.
شابک به چه آثاری اختصاص داده میشود؟
مدارک مورد نیاز برای دریافت شابک
مدارک مورد نیاز اخذ شماره استاندارد بینالمللی کتاب در ایران جهت بارگذاری در درگاه اینترنتی خانه کتاب شامل موارد زیر میباشد:
- تصویر پروانه نشر یا پروانه فعالیت مجاز با فرمت jpg و دارای حجم حداکثر ۳۰۰ کیلوبایت.
- تصویر کارت ملی ناشر با فرمت jpg و دارای حجم حداکثر 200 کیلوبایت.
- تصویر آرم یا لوگوی انتشارات با فرمت jpg و دارای حجم حداکثر 500 کیلو بایت.
- بارگذاری 30 صفحه ابتدایی کتاب.
مراحل اخذ شابک از خانه کتاب
مراحل اخذ شابک از خانه کتاب شامل موارد زیر میباشد:
ناشر به عنوان یک شخص حقوقی میبایست به سایت خانه کتاب مراجعه نموده و پس از ورود به سایت عملیات ثبتنام را انجام دهد. پس از ورود به سایت و پر کردن فرم ثبتنام میبایست مدارک نامبرده با فرمت ذکر شده در سایت بارگذاری گردد. در انتها با تعریف رمز عبور فرآیند ثبتنام توسط ناشر به پایان رسیده و در صورت صحت اطلاعات و تکمیل بودن مدارک بارگذاری شده پس از گذشت یک روز کاری حساب کاربری ثبت نامی فعال شده و و ناشر میتواند با ورود به حساب کاربری خود و درج رمز عبور تعریف شده از قسمت درخواست شابک جهت اخذ شابک اقدام نماید.
در صورتی که خود فرد نویسنده قصد چاپ کتاب خود را دارد به عنوان یک شخص حقیقی وارد سامانه خانه کتاب گشته و با انتخاب گزینه ناشر مولف و درج اطلاعات لازم تمامی مراحل قبل را تکرار کرده و پس از یک روز کاری میتواند با فعال شدن حساب کاربری خود نسبت به دریافت شابک اقدام نماید.
پس از فعال شدن پنل کاربری و ورود به قسمت درخواست شابک میبایست فیلدهای مربوط به عنوان کتاب، نام نویسنده، محل نشر، نوبت چاپ، سال نشر، تعداد صفحات پس از ویراستاری کتاب، قطع کتاب، تیراژ و نوع اثر (ترجمه یا تالیف) را تکمیل نمایید. سپس ناشر یا ناشر مولف میبایست ۳۰ صفحهی ابتدایی کتاب را که شامل صفحهی عنوان، شناسنامهی اثر و فهرست مطالب است را با فرمت pdf و با حجم کمتر از ۵ مگابایت بارگذاری نمایید. پس از گذشت مدت بسیار کوتاه شما میتوانید شماره شابک را اخذ کرده و جهت دریافت سایر مجوزهای چاپ اقدام نمایید.
انتشارات مدیران اندیشه برای سهولت شما عزیزان تمام مراحل اخذ شابک و فیپا را برای شما انجام میدهد. برای اطلاعات بیشتر با ما در تماس باشید.
استعلام شابک
۳ الی ۵ روز پس از اخذ فیپا با مراجعه به سایت کتابخانه ملی شما می توانید مشخصات کتاب، نویسنده و یا نویسندگان را در این سامانه مشاهده نموده و از قانونی یا غیرقانونی بودن شماره استاندارد بینالمللی کتاب و سایر مجوزها اطمینان حاصل نمایید.
اقدامات لازم جهت تبدیل شابک به بارکد
برای تبدیل شابک 13 رقمی به بارکد تنها کافی است تا به سایت خانه کتاب مراجعه کرده و با انتخاب گزینهی « تبدیل شابک به بارکد » به آسانی بارکد کتابتان را بسازید.
هزینه دریافت شابک
هزینه دریافت شابک بسیار کم و ناچیز بوده و جهت صدور مجوز با ثبت رسمی خانهی کتاب عموماً به صورت آنلاین پرداخت میگردد.
در پایان
شماره استاندارد بینالمللی کتاب رمزینهای 13 رقمی است که مختص به هر کتاب بوده و در نتیجه فرآیند جستوجو، انبار گردانی، میزان توزیع و فروش کتاب را آسانتر میسازد. مراحل دریافت این کد 13 رقمی به صورت الکترونیک و از درگاه اینترنتی خانه کتاب قابل انجام و رهگیری است. شما پس از اخذ شابک کتاب میتوانید نسبت به اخذ سایر مجوزهای لازم جهت چاپ کتاب اقدام نمایید.