آموزش
آغاز ویرایش و رسم الخط
آغاز ویرایش و رسم‌الخط
درباره مبحث ویرایش و انواع آن در بخش دانستنی‌های سایت مدیران مطالب مفصلی برای شما عزیزان قرار داده‌ایم. اما در اینجا می‌خواهیم درباره‌ی این مقوله “رسم‌الخط” مطالب بیشتری برای شما قرار دهیم که البته جنبه‌ی آموزشی دارند.
ویرایش فنی یا صوری
عمدتاً ویراستاران در خوانش اولیه از یک متن ابتدا به مسائل فنی ویرایش می‌پردازند. مسائلی مثل یکدست کردن رسم الخط، علامت‌گذاری متن، استنادات متن و …
در اینجا با یک توضیح مختصر به هرکدام از این موارد خواهیم پرداخت و سپس در مطالب جداگانه برخی مطالب مهم را آموزش خواهیم داد.
رسم‌الخط چیست؟
رسم‌الخط به شیوه‌ی هماهنگ نوشتار در خط فارسی می‌گویند که پیروی از آن باعث هماهنگی در نوشتن املای کلمات می‌شود.
رسم الخط، هم شامل املای درست یک کلمه می‌شود و هم به رعایت درست جایگاه فاصله و نیم فاصله در نوشتار اطلاق می‌شود. مثلا مهم است که شما کدام شکل کلمه را می‌نویسید: گفت‌وگو، گفت و گو، گفتگو
بعضی از این قوانین به وسیله‌ی قواعد کلی که حاکم بر زبان هستند تعیین می‌شوند، مثلا ما می‌دانیم تر و ترین در همه‌جا با نیم‌فاصله می‌آید. (البته این قاعده چند استثنای موردی دارد که در دستور خط فرهنگستان تعیین شده‌اند.)
از همه افراد عادی یک جامعه انتظار نمی‌رود که از این قوانین و قواعد آگاه باشند ولی آگاهی حداقلی گویشوران و مردم عادی باعث بالاتر رفتن کیفیت این امر شده و در نهایت اهداف یک خط که آسان نوشته شدن، یکدست بودن و آسان خوانده شدن است را برآورده می‌کند.
اما برای نویسندگان، پژوهشگران، مترجمان و امروزه تولیدکنندگان محتوا در سایت‌ها و کسب‌و‌کارهای مختلف این وظیفه کمی سنگین‌تر و تعیین‌کننده‌تر است. این افراد باید برای آموزش خود در این زمینه زمان بگذارند تا با رعایت نوشتار به شکل صحیح چشم همه‌ی مخاطبان خود را به روش صحیح نوشته شدن کلمات عادت دهند و در نهایت به سلامت خط کمک کنند.
چرا رسم‌الخط مهم است؟
اینکه اصولاً هماهنگ کردن نوشتار چه سودی برای زبان و ما گویشوران زبان دارد مسئله‌ی مهم و قابل توجهی است. در دفترچه‌ی مختصری که فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی با عنوان دستور خط فارسی تدوین کرده و در دهه 80 شمسی آن را منتشر کرده است و در ابتدای سخن به 7 مورد از این موارد اشاره کرده است:
- حفظ چهره‌ی خط
- حفظ استقلال خط
- تطابق مکتوب و ملفوظ
- فراگیر بودن قاعده
- سهولت خواندن و نوشتن
- سهولت آموزش قواعد
- فاصله‌گذاری و مرزبندی کلمات برای حفظ استقلال کلمه و درست‌خوانی
رسم‌الخط درست را از کجا یاد بگیریم؟
برای آموزش کامل رسم‌الخط نیاز به کمی دانش زبانی و دستوری دارید. در درجه‌ی دوم می‌توانید دستور خط فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی را مطالعه کنید تا به قواعد کلی نوشتار آگاه شوید. اما اگر صرفاً می‌خواهید اشکال صحیح نوشتن را برای کار خود سریع و راحت بیابید. فرهنگ املایی دکتر علی اشرف صادقی و مریم زندی مقدم و همچنین سایت ویراستاران می‌تواند به شما کمک کند.