قطع رحلی

معرفی و بررسی قطع رحلی

کتاب‌ها در ابعاد مختلفی چاپ و منتشر می‌گردند و در واقع انتخاب قطع مناسب برای چاپ یک کتاب توسط صفحه‌آرا، با توجه به موضوع و محتوای آن و گروه سنی مخاطب این کتاب امری بسیار مهم و ضروری به‌شمار می‌آید. در این مقاله قصد داریم تا در مورد قطع کتاب توضیحات بیشتری را خدمتتان ارائه نموده و قطع رحلی کتاب را به صورت کامل خدمتتان معرفی نماییم.

قطع رحلی کتاب چیست؟

قطع رحلی کتاب که در استاندارد آمریکا به آن Imperial octavo می‌گویند یکی از انواع قطع کتاب است که به عنوان بزرگ ترین سایز استاندارد کتاب در صنعت چاپ شناخته شده است. علت نامگذاری این قطع به نام رحلی قرار دادن کتاب‌ها در هنگام مطالعه بر روی چهار پایه یا رحل بوده است و از همان زمان نام این قطع به رحلی معروف گشت.

برای درک ابعاد کاغذ در قطع رحلی کافی‌است تا  یک صفحه کاغذ مستطیل شکل را در دست گرفته و آن را از وسط تا بزنید،اکنون شما یک دفترچه 4 برگی دارید پس آن را به گونه ای در دست گیرید که بتوانید به آسانی آن را ورق بزنید حال می بایست برگه‌ها را به گونه‌ای شماره گذاری کنید که در صفحه آخر آن شماره 8 را بنویسید. دفترچه تهیه شده شما دارای فرمی شبیه به فرم کتاب‌ها در قطع رحلی می‌باشد.

انواع قطع رحلی در چاپ کتاب

انواع قطع رحلی بر اساس ابعاد آن شامل رحلی بزرگ، متوسط و کوچک بوده و ابعاد کاغذ قبل از برش در هر کدام به صورت زیر می‌باشد:

1. رحلی بزرگ  که طول و عرض تقریبی آن (30×60) می‌باشد.
2. رحلی متوسط که طول و عرض تقریبی آن (30×50) می‌باشد.
3. رحلی کوچک که طول و عرض تقریبی آن (30×21) و برابر با ابعاد کاغذ A4 می‌باشد که این اندازه به صورت معمول کاربرد بیشتری در صنعت چاپ دارد.

از قطع رحلی برای چاپ چه کتابی استفاده می‌شود؟

از این قطع بیشتر برای چاپ کتاب‌هایی چون قرآن مجید، مثنوی مولوی، شاهنامه فردوسی و سایر دیوان اشعار شاعران معروف که در مجالس و محافل قرائت و خوانده می‌شود استفاده می‌گردد. هم‌چنین امروزه علاوه بر موارد نامبرده از قطع رحلی جهت چاپ کتاب‌های درسی، پایان نامه‌ها، رساله دکترا، سررسید‌ها، پوسترها، کاتالوگ‌ها، برخی کتب آموزشی، هنری و سایر کتاب‌های نفیس و ارزشمند نیز استفاده می‌شود.

صفحه آرایی کتاب‌های قطع رحلی به چه صورت انجام می‌شود؟

متن کتاب‌هایی که با این قطع نوشته می‌شوند معمولاً در ابعاد A4 تعریف شده و این کتاب‌ها با ابعاد ۲۰٫۵ در ۲۸٫۵ سانتی‌متری صحافی می‌شوند. بنابراین صفحه‌بندی این نوع کتاب‌ها بسته به نوع محتوا متغیر بوده و در بیشتر موارد به صورت تک ستونی و دو ستونی می‌باشد.

• قطع رحلی و مزایای استفاده از قطع رحلی جهت چاپ کتاب

همان‌طور که قبلاً نیز گفته شد انتخاب قطع مناسب جهت چاپ کتاب نقشی کلیدی در تعیین زیبایی ظاهری کتاب و افزایش فروش آن دارد. انتخاب ابعاد کوچک برای کتاب سبب افزایش تعداد صفحات و قطور شدن شیرازه کتاب و در نتیجه نازیبایی کتاب خواهد شد اما با استفاده از این قطع برای چاپ کتبی که دارای صفحات زیادی می‌باشد همانند دیوان اشعار می‌توانید زیبایی و جذابیت بصری کتاب را حفظ کرده و مطالعه آن توسط مخاطب را آسان‌تر سازید. همچنین بدین روش می‌توانید هزینه چاپ کتاب را کاهش داده و بدین طریق سود بیشتری را از فروش کتابتان کسب نمایید.

سایر انواع قطع رحلی کتاب

امروزه قطع کتاب نشان ‌دهنده‌ی تعداد دفعات تا شدن کاغذ در چاپ‌ خانه است که منجر به تشکیل ورق‌های کتاب می‌شود. رایج‌ترین قطع‌های مورد استفاده برای چاپ کتاب شامل موارد زیر می‌باشد:

• قطع وزیری که  ابعاد آن 13 × 20 تا 20 × 26 متغیر می‌باشد.
• قطع سلطانی که طول و عرض تقریبی آن 40× 30 سانتی‌متر می‌باشد.
• قطع رقعی که طول و عرض تقریبی آن ۱۰ × ۱۹ سانتی‌متر می‌باشد.
• قطع خشتی یا مربعی که اندازه طول و عرض همسان و برابر هستند.
• قطع بیاضی که کتاب از جانب طول آن باز و بسته شده و شیراز‌بندی آن از طرف عرض اوراق می‌باشد.
• قطع بغلی که طول و عرض تقریبی آن 7 × 5 سانتی‌متر می‌باشد.
• قطع جانمازی که طول و عرض آن 7 × 12 سانتی‌متر می‌باشد.
• قطع حمایلی که اندازه  طول و عرض آن  6 × 12 سانتی‌متر می‌باشد.
• قطع پالتویی که اندازه طول و عرض آن  5/21 × 5/10 می‌باشد.
• قطع سلطانی که اندازه طول و عرض آن  40 × 30 می‌باشد.

در پایان

یکی از قطع‌های رایج و پر کاربرد در صنعت چاپ کتاب قطعی به نام قطع رحلی است که امروزه از آن جهت چاپ کتب درسی و سایر کتب نفیس و ارزشمند بسیار استفاده می شود. با‌توجه به این که بخشی از هزینه‌های چاپ مربوط به ابعاد کاغذ مورد استفاده و نوع قطع کتاب جهت چاپ می‌باشد قطع رحلی با استفاده از فضای حداکثری کاغذ و بر جای گذاشتن حاشیه بسیار کم و شیوه چینش مناسب محتوا در صنعت چاپ کاربرد گسترده‌ای داشته و می‌تواند در میزان دور ریز کاغذ، هزینه‌های مربوط به صفحه آرایی و چاپ نیز اثرات مثبت و سودمندی به همراه داشته باشد. انتشارات مدیران اندیشه به شما برای داشتن کتاب به اسم خودتان کمک می‌نماید.